Open brief aan Geert Wilders. Voorgelezen bij de presentatie van het boek Paniek in de polder. Polytiek en populisme in Nederland.
Beste Geert!
Het liefst had ik je het eerste exemplaar van mijn boek Paniek in de Polder. Polytiek en populisme in Nederland persoonlijk overhandigd, maar dat leek de organisatoren van deze opening van de Maand van de Filosofie niet zo’n goed idee. Ze waren bang dat je aanhangers stennis zouden komen schoppen. Belachelijk idee! Zij schijnen nog steeds niet door te hebben dat de PVV zich in korte tijd heeft getransformeerd tot een respectabele partij die in het politieke polderlandschap, die gedoogt en gedoogd wordt. Partij-ideoloog Martin Bosma heeft inmiddels zelfs een column in de NRC, de buurtkrant van de Amsterdamse grachtengordel. Kan het nog polderrijker? Van dat gedemoniseer door Gutmenschen als Rob Riemen hebben we de buik nu toch langzamerhand wel vol. Kom op zeg, we leven niet meer in het decennium van Fortuyn!
Je moet natuurlijk wel uitkijken dat je niet gaat overdrijven met dat gepolder, Geert. Dat PVV Statenlid Petra Kouwenberg een dubbele nationaliteit heeft, dat moet kunnen. Maar had dat nou echt geen andere nationaliteit dan de Turkse kunnen zijn? Dat was toch wel een beetje over de top. En dat breed glimlachend koffieschenken in bejaardentehuizen tijdens de verkiezingsstrijd was wel erg politiek 1.0, Geert. Dan moet je niet raar opkijken wanneer Marine Le Pen, de moeder aller populisten, je een watje noemt dat met vijand de heult. Nu is die Marine een Française, dus die hoeven we niet te geloven. Maar als Henk en Ingrid hier lucht van krijgen, is het uit met de electorale pret. Ze lieten het al een beetje afweten bij de Provinciale Statenverkiezingen en voordat je het beseft, eindig je naast Boer Koekoek en Hans Janmaat in de afdeling Polderfolklore van het Nationaal Historisch Museum. Om dat onheil te voorkomen wil ik je vandaag een paar gedachten meegeven om de PVV op succesvolle wijze het komende decennium door te loodsen.
Omdat ik je niet mocht uitnodigen om mijn boek in ontvangst te nemen, heb ik je een exemplaar toegezonden. Ik hoop oprecht dat je het gaat lezen, maar ik ben er niet helemaal zeker van. Van Afshin Ellian hoorde ik dat de Donald Duck je lievelingsliteratuur is. Dat is een domper, want er staan geen plaatjes in mijn boek. Ik kan je echter verzekeren dat er wel veel karikaturen in voorkomen. Ik snap ook dat de roodbruine omslag van mijn boek en die foto waarop jij samen met Pim Fortuyn en Rita Verdonk tot aan de knieën in een overstroomde polder staat, een verkeerde indruk zou kunnen wekken van de inhoud. Evenals de ‘hartelijke afbeveling’ van Afhin Ellian voorin het boek. Maar je moet me geloven, Geert, op een aantal punten zijn wij het roerend eens.
Laten we het om te beginnen hebben over het speerpunt van je politiek: de islam. Net als jij moet ik niks hebben van religies die de waarheid in pacht denken te hebben en er soms zelfs niet voor terugschrikken andersdenkenden te doden. Dat jij onder voortdurende bewaking moet leven, omdat je vanwege je opvattingen een potentieel doelwit bent voor moslimextremisten, is niet alleen een persoonlijk drama, maar ook een regelrechte schande voor de democratische rechtsstaat. Wat ik alleen niet begrijp, Geert, is waar je enthousiasme over onze joods-christelijke traditie nu precies op is gestoeld. Het christendom en de islam zijn beide loten van dezelfde joodse stam. Wat verdraagzaamheid betreft heeft iedere monotheïstische, per definitie totalitaire religie een povere staat van dienst. Ook het christendom kent een lange traditie van vervolging van anders- en niet-gelovigen, godsdienstoorlogen en genocide. Sla er het Oude Testament maar eens op na. Wie gelooft in één god – of die nu Allah, God of Mammon heet – erkent slechts één waarheid en één moraal. Dan liever het polythëisme, dat een scheiding van de goddelijke machten bewerkstelligt en daarmee de individuele vrijheid van denken en handelen. Denk alleen maar aan de overstelpende ideeën- en beeldenrijkdom uit de Griekse oudheid. Toegegeven, de Grieken hadden, als het op cultuur aankwam, toen al een belabberde begrotingsdiscipline, maar daar staat tegenover dat de hele wereld nog steeds geniet van die cultuur.
Misschien zul je tegenwerpen dat het christendom, anders dan de islam, in ieder geval de scheiding van kerk en staat erkent. Dat is zo, maar vergeet dan niet dat de Katholieke Kerk dat nog maar vijfenveertig jaar geleden, tijdens het Tweede Vaticaanse Concilie, en met tegenzin heeft gedaan, terwijl de SGP – onze eigen ‘Taliban op klompen’ – nog steeds een theocratie voorstaat. Geen kwaad woord over “die vriendelijke mensen van de SGP” (Mark Rutte), maar ik kan hun politieke ideologie toch moeilijk rijmen met de liberale waarden die wij beiden voor staan. En geef nu toe, zo’n voorstel om de Koran te verbieden, dat was toch ook werkelijk knettergek uit de mond van een liberaal. ‘Waar men boeken verbrandt’, zo merkte Heinrich Heine al in 1823 op in zijn toneelstuk Almansor, bij monde van het moslimpersonage Hassan, ‘daar verbrandt men vroeg of laat ook mensen’.
Gelukkig heeft de secularisering van Europa, gevoed door humanistische, liberale en socialistische ideeën, ertoe bijgedragen dat de totalitaire ideologie van het christendom is getemd. En vlak daarbij ook de beslissende rol van het polythëisme niet uit! Waar de totalitaire politieke ideologieën van de moderne tijd, zoals fascisme en communisme, de seculiere voortzetting vormden van het monotheïsme, daar is de moderne democratie, met zijn scheiding der machten, bij uitstek de vrucht van het geseculariseerde polytheïsme.
De ontkerstening van Europa is, vooral in Nederland, een bijzonder succesvol project geweest. En gelukkig gaat het ook met de ontislamitisering van Nederland voor de wind. Wie bedenkt dat Nederland in 1945 – toen Indonesië nog een kolonie van Nederland was – ruim vijfenzestig miljoen moslims telde en daarmee de grootste moslimpopulatie ter wereld had, zal toch moeten toegeven dat er op dit gebied indrukwekkende vooruitgang is geboekt. En ze vertrokken vrijwillig! Het vervelende is natuurlijk dat die slordige achthonderdduizend poldermoslims die ons land nu telt, een stuk dichterbij wonen dan de moslims in ‘de polder van smaragd’. Misschien zouden we, met Indonesië in gedachten, kunnen overwegen ook de drie grootste steden in ons land onafhankelijkheid te gunnen. Dan zijn we niet alleen in één klap van de meeste van die moslims af, maar ook van de grotestedenproblematiek, de Amsterdamse grachtengordel en de politieke kliek in Den Haag. Gezien de bordjes met de tekst ‘Republiek Amsterdam’, die je tegenwoordig overal in de hoofdstad ziet hangen, verwacht ik dat ze ook daar staan te popelen van ongeduld.
Maar misschien is dat plan niet eens nodig. We kunnen gelukkig vaststellen dat die achthonderdduizend moslims die nu in ons land wonen, al net zo hard seculariseren als de christenen. Het aantal moslims dat minimaal éénmaal per maand naar de moskee gaat, is de afgelopen tien jaar van 47 naar 35 procent afgenomen. Als dat zo door gaat is er over een paar decennia met de ontislamitisering van ons land politiek gezien geen droog brood meer te verdienen. Hoog tijd om een ander thema tot speerpunt te maken. Ook gedogen is vooruitzien!
Misschien dat we het daarom eens over de economie moeten hebben. Ik moet zeggen dat je me aangenaam heb verrast hebt met de nieuwe economische koers van de PVV. Waar je voorganger Pim Fortuyn een neoliberale koers voorstond met de bijbehorende privatisering en vette bonussen, daar werp jij je tegenwoordig op als de woordvoerder van de slachtoffers. Inderdaad maakt het neoliberalisme meer kapot dan je lief is. De verzorgingsstaat bijvoorbeeld, zie de uitverkoop van de gezondheidszorg, het onderwijs en het openbaar vervoer. Anders dan jij zou ik cultuur ook nog aan dat lijstje willen toevoegen, maar we kunnen het natuurlijk niet over alles eens zijn. Het is wel merkwaardig dat je ondanks je welhaast radicaalsocialistische koers (vorige week moest je de PvdA en SP nog op sleeptouw nemen in je strijd tegen de ING-bonussen), toch zo’n grote fan van de Verenigde Staten blijft. Terwijl de afbraak van de verzorgingsstaat nu juist een gevolg is van de Amerikanisering van de Europese cultuur. Als je ziet hoe slaafs en kritiekloos Nederland de Amerikanisering van economie, onderwijs, cultuur en taal overneemt, dan kun je niet anders concluderen dat Nederland lijdt aan een omgekeerd provincialisme: alles wat van over de oceaan komt, moet wel beter zijn. Je zou er bijna nationalistisch van worden!
Dat brengt me tot slot op een verbeterpuntje, Geert. Als we iets van onze verzorgingsstaat willen redden, dan moeten we onze rug niet zozeer naar Europa keren, zoals de PVV doet, maar moeten we juist samen optrekken met andere Europese landen. En dan doel ik niet op de economische eenwording, die vooral gemotiveerd wordt door neoliberale sentimenten, maar op de culturele tradities die Europa kenmerken en aan de verzorgingsstaat ten grondslag liggen. Bijvoorbeeld de traditie van de Griekse tragedie, die de Europeanen door de eeuwen heen mededogen heeft geleerd met degenen die door het noodlot worden getroffen. En die ons heeft geleerd dat overmoedig ingrijpen vaak meer lijden veroorzaakt dan de moed tot terughoudendheid. Ik hoop dat ook dat heeft meegespeeld bij de reserves die de PVV tentoonspreidt wanneer het gaat om militaire acties in het buitenland. De afgelopen maanden vonden er in de Tweede Kamer surrealistische discussies plaats over de ´trainingsmissie´ naar Kunduz. D66 en Groen Links eisten om het hardst dat de Afghaanse politierekruten in 18 weken (sic) niet alleen zouden leren schieten, maar ook zouden worden gealfabetiseerd en doordrongen van de principes van de rechtsstaat en het feminisme. En de regering moest ook nog eens plechtig beloven dat deze voorbeeldige politieagenten aan geen enkele vechtmissie zullen deelnemen. Premier Rutte wist niet hoe snel hij dat allemaal moest toezeggen. Alsof de Afghaanse realiteit zich daarvan ook maar een jota zou aantrekken. Op zulke momenten, beste Geert, zou je warempel gaan geloven dat de PVV een realistische en redelijke partij is. Al vrees ik dat het boek dat ik je vandaag had willen overhandigen ook op dit punt op gespannen voet staat met dat geloof.
—
Jos de Mul (1956) is hoogleraar filosofie van mens en cultuur aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Van zijn hand verschenen bij uitgeverij Klement o.a. Het romantische verlangen in (post)moderne kunst en filosofie (2007) Cyberspace Odyssee (2010) en De domesticatie van het noodlot. De wedergeboorte van de tragedie uit de geest van de technologie (2007). Bezoek de website van Jos de Mul, klik hier.
filoblogie 